tay

1.

is. Bab, bərabər, münasib, misl. <Züleyxa xanım:> . . Altmış yaşında qoca ona taydı? N. V.. Xasay bir oğlandır, ona tay hanı? Var adı, qulluğu, şöhrəti, şanı. S. V.. Tay etmək – bərabər tutmaq; bir tutmaq. Mələkdən də səni billəm ziyadə; Tay etmərəm heç insanı mən sənə. M. P. V.. Mənim qızımı bir qaraçı qızına taymı edirsən, – deyə Hüseynqulu ağa bağırdı. S. S. A.. Tay olmaq – bab olmaq, bərabər olmaq. <Ahıl qadın:> İndi biz gəlib Cahan xalaya tay ola bilmərik. Ə. H.. Cuma. . . özünə tay olacaq bir əsgər . . gözaltı etməyə çalışacaqdı. Ə. Ə.. Tayını tapmaq – hər cəhətdən özünə uyğun, özünə bab, özünə münasib adam tapmaq, yoldaş tapmaq. Tərlan idin, öz tayını tapmadın; Getdi, qismət oldu sarə zülflərin. A. Ə.. Tay tutmaq (qoymaq) – bax tay etmək. Dağarcığını çuvala tay tutur. (Ata. sözü). <Hafizə xanım:> Bəxtəvər başıma, gör məni aparıb kimə tay qoydu. Ə. H..

2.

is.

1. Tək, bir. Öküzün taydı, işin aydı. (Ata. sözü).

2. Ümumiyyətlə, qoşa şeylərdən hər biri. Qırılmış cilovun, taydır üzəngin. M. R.. // Eyni mənada ayaqqabı, corab, əlcək və s. haqqında. Əlcəyin tayı. Corabın bir tayı cırılıb. – <Sona xanım:> . . Başmağımın tayı ayağımdan sürüşüb çıxdı, qaranlıqda axtarıram, tapmıram. M. F. A.. // Eyni mənada qapı, pəncərə haqqında; lay. Yunis qapının bir tayını açanda iri bir şəkil gözünə sataşdı. M. C.. tay-tay bax taybatay. Geniş pəncərələr açılar tay-tay. S. V..

3.

is.

1. Kisəyə, yeşiyə və s. -yə qablaşdırılmış yük. Hər birinə ağır taylar çatdılar. Q. Z.. . . Gah da Aşqabadda Hacı Zeynalabdın Tağıyevin doqquz tay manufaktur malını oğurlayırlar. C. M..

2. Bax taya. Küləş tayı. tay-tay sif. Taylarla, çox, çoxlu, kisələrlə, yeşiklərlə, top-top. İndi top-top, tay-tay parça, kisə-kisə şəkər, un, düyü daşınırdı. Ə. Ə..

4.

is. Bir yeri iki hissəyə bölən şeyin tərəflərindən biri. Divarın bu tayı. – Pərdənin o tayında da sükut vardı. S. Rəh.. // Eyni mənada dağ, dərə və s. haqqında. Rübabə dərənin o tayında, lap aşağıda qarda yüyürən bir adam gördü. M. C.. Azərbaycan cənubda – Xəzər sahilində, Qafqaz sıra dağlarının o tayında gözəl bir ölkədir. Ə. M.. // Eyni mənada çay, göl, dəniz və s. haqqında; sahil, tərəf, yan. . . Girdiman torpağının sərhədi Kür çayının o tayından başlanır. M. Hüs.. Çayın o tayındakı yoncalıqlarda çoxlu kəpənək və çəyirtkə vardı. Ə. Vəl..

5.

«Ta» (4-cü mənada) sözünün danışıq dilində işlənən forması. Hökumət adamları Nəbinin dalıncan tay kəndə gəlmirdilər. «Qaçaq Nəbi». <Süleyman:> Naharı elədik, tay nə oturaq, dur gedək bağa. Ə. H..